Tóm tắt

Đặt vấn đề: Đột quỵ não là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn tật. Biến chứng viêm phổi trong quá trình điều trị có mối liên quan với nhiều yếu tố trong đó rối loạn nuốt đóng vai trò chính. Đánh giá rối loạn nuốt, theo dõi và áp dụng các biện pháp phục hồi chức năng nuốt là khâu thiết yếu trong công tác chăm sóc điều dưỡng ở bệnh nhân đột quỵ nặng. Đề tài này khảo sát rối loạn nuốt ở bệnh nhân đột quỵ cấp nặng và mối tương quan với viêm phổi tại trung tâm đột quỵ Bệnh viện Trung ương Huế.

Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang, có theo dõi dọc 122 bệnh nhân được chẩn đoán nhồi máu não, xuất huyết não hoặc xuất huyết dưới nhện nhập viện điều trị ở trung tâm đột qụy, bệnh viện Trung Ương Huế từ tháng 1/2022 đến tháng 4/2022.

Kết quả: Nghiên cứu 122 bệnh nhân đột quỵ cấp nặng với điểm Glasgow 5 - 11 và có rối loạn nuốt trong vòng 24 giờ sau nhập viện, tuổi trung bình là 57,61 ± 13,75. 19% bệnh nhân cải thiện chức năng nuốt hoàn toàn ở ngày thứ 14 sau đột quỵ, nhóm bệnh nhân này có tỉ lệ viêm phổi là 9,5%. Ở nhóm cải thiện chức năng nuốt với các mức độ khác nhau nhưng không hoàn toàn có tỉ lệ viêm phổi 27,7%. Nguy cơ mắc viêm phổi ở nhóm không rối loạn nuốt thấp hơn và chỉ bằng 0,24 lần so với nhóm có rối loạn nuốt (khoảng tin cậy 95% : 0,05 - 1,1), sự khác biệt có ý nghĩa thống kê.

Kết luận: Bên cạnh hồi phục tự nhiên của bệnh nhân sau đột quỵ nặng, đánh giá rối loạn nuốt để chăm sóc, tập phục hồi chức năng để cải thiện rối loạn nuốt có ý nghĩa lớn trong dự phòng và giảm tỉ lệ viêm phổi bệnh viện trong 2 tuần đầu sau đột quỵ cấp nặng.