Tóm tắt

• Sởi là bệnh truyền nhiễm gây dịch lây qua đường hô hấp do virus sởi gây nên.
• Là một trong những bệnh dễ lây truyền nhất (với hơn 90% cá thể chưa có miễn dịch sẽ nhiễm bệnh nếu tiếp xúc nguồn bệnh). Theo WHO, sởi là 1 trong các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em dù đã có vaccine hiệu quả và an toàn. Mỗi một giờ trôi qua, trên toàn cầu có 14 trẻ tử vong do sởi.
• Chủ yếu gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi, hay xảy ra vào mùa đông xuân, có thể xuất hiện ở người lớn do chưa được tiêm phòng hoặc đã tiêm phòng nhưng chưa được tiêm đầy đủ.
• Virus sởi thuộc loại RNA, dòng Morbillivirus, họ Paramyxoviridae, 1 serotype, 6 loại protein cấu trúc (H, N, F, M, P, L), vỏ cấu trúc lipid. Phân thành 6 nhóm với 24 dưới nhóm (24 genotypes) dựa trên mã trình tự của 450 nucleotides.

• Cơ chế bệnh sinh:
  • Người là vật chủ tự nhiên duy nhất.
  • Bệnh lây truyền rất mạnh qua đường hô hấp, ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với dịch tiết hô hấp. Virus có hoạt tính trên bề mặt môi trường và trong không khí ẩm tới 2 giờ.
  • Tại niêm mạc đường hô hấp, tế bào biểu mô thanh, khí quản virus đã có thể nhân bản ngay tại đó.
  • Sau 2 - 4 ngày, virus tới các hạch lympho nhờ các đại thực bào đường hô hấp. Tại đây, virus cũng nhân bản mạnh. Sau 5 - 10 ngày lan truyền vào máu và đi khắp cơ thể, gây ra các biểu hiện lâm sàng, đặc biệt là dấu hiệu phát ban.
• Virus sởi gây giảm miễn dịch chung (generalized immunosuppression) theo cơ chế gây giảm đáp ứng miễn dịch đặc hiệu, giảm sản xuất IL-12 và giảm dạng phản ứng chậm của lympho bào. Hiện tượng này có thể tồn tại từ hàng tuần tới hàng tháng.